İLGİLİ TEZLER

- Fatma AVCU, Eskiçağ’da Yerleşim Statüleri ve Teritoryumları: Stadiasmus Patarensis ve Lykia Örneği, doktora tezi, teslim yılı: 2019; Danışman: Prof. Dr. Fatih ONUR, Akdeniz Üniversitesi - SBE.

ÖZET: Patara’da ele geçen ve İS 46 yılına tarihlenen Patara Yol Anıtı (Stadiasmus Patarensis) bugün Teke yarımadası olarak adlandırılan ve oldukça dağlık yapısı içerisinde kendisine özgü özelliklerini korumayı sürdürmüş Lykia Bölgesi’nin tarihi coğrafyasına büyük ölçüde ışık tutmaktadır. Söz konusu bu tarihi coğrafya içerisinde kültürel, ekonomik ve siyasi unsurlar barındırmaktadır. Bu bağlamda yollar kentlerin siyasi anlamda güçlenmelerine ve ticaret hayatını canlı tutarak ekonomik olarak büyümelerine katkı sağlamaktadır. Söz konusu olan bu yol anıtı aynı zamanda bu yolların ilerlediği yerleşimlerin statüleri ve organizasyonları hakkında bazı çıkarımların yapılabilmesini sağlamaktadır. Ayrıca yerleşimlerin birbirlerine olan komşuluk ilişkileri gözlemlenebilmektedir. Anıt üzerinde 52 adet yerleşimin ismine ulaşılmakta ve 65 adet yol bilgisi verilmektedir. Bu yol bilgileri en basit düzeyde bir kentten (ἀπὸ) diğer kentte (εἰς) şeklinde formüle edilmektedir. Eğer söz konusu yol bir başka kentin teritoryum alanına girmesi durumunda ise yol bilgisi anıt üzerinde διὰ preposition’u ile verilmektedir. 2015 yılına kadar gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında yerleşim teritoryumları ve yollar ile olan ilişki gözardı edilmiştir. Bu tarihten itibaren yürütülen çalışmalar bu duruma dikkat edilerek yapılmış geçmiş araştırmalar zaman zaman revize edilmiştir. Bu tez çalışması Stadiasmus Patarensis yol anıtı çerçevesinde Lykia Bölgesi içerisinde bulunan antik yerleşimlerin statülerinin ve organizasyonlarının anlaşılmasına ve Batı Lykia olarak tanımlanan ve Patara, Ksanthos, Sidyma, Pinara, Tlos, Telmessos, Kadyanda ve Araksa kentlerinden oluşan alan içerisinde söz konusu bu kentlerin olası teritoryum alanlarını ve zaman içerisinde yaşanan değişimleri belirlemeyi hedeflemektedir. SP anıtı haricinde diğer epigrafik verilerde çalışmanın temel kaynakları arasındadır. Özellikle teritoryum alanları içerisinde bulunan mezar yazıtları bu alanların belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

- Büşra KARABULUT, Batı Lykia Coğrafyasında Oktapolis, yüksek lisans tezi, teslim yılı: 2018; Danışman: Prof. Dr. Fatih ONUR, Akdeniz Üniversitesi - SBE. YÖK Tez No.: 522700

ÖZET: Fethiye Körfezi’nin iç kesimlerinde yer alan, Karia bölgesi ile sınırdaş olup kuzeybatı Lykia coğrafyası içerisinde kalan Oktapolis, epigrafik ve bir edebi kaynakda kimi zaman bölge adı, kimi zaman politik bir kentler topluluğu kimi zaman da bir yerleşim adı olarak karşımıza çıkmaktadır. İ.Ö. 2./1. yüzyılda Hippoukome hamam yazıtı ile civar yerleşimler arası kentsel bir örgütlenme görülmektedir. Öte yandan Ptolemaios’un Kragos Dağı çevresindeki kentler arasında saydığı Oktapolis’in, Kızılkaya’dan ele geçmiş iki yazıt vasıtasıyla sekiz yerleşimin oluşturduğu siyasal bir kentler topluluğu olabileceği düşünülmüştür. Böylece merkezi Kızılkaya olan kentler topluluğunun, Hippoukome hamam yazıtında anılan yerleşimler tarafından oluşturulduğu fikri ortaya çıkmıştır. Ancak Patara Yol Anıtı’nda anılış şekli nedeniyle Oktapolis’in bir bölge olabileceği fikri de eklenmiştir. Bunların yanı sıra epigrafik kaynaklarda Oktapolis’in ethnikon formuyla anılması, bir ara polis statüsünde olduğuna da işaret etmektedir. Bu çalışmada bu tanımların hangi dönemlerde, hangi kaynaklara göre yapıldığı ve adlandırmanın neye işaret ettiği epigrafik ve edebi kaynaklar incelenerek tespit edilmeye çalışılmaktadır.

- Fatma AVCU, Lykia Bölgesi Mezar Yazıtlarında Cezalar ve Ceza Tahsil Kurumları, yüksek lisans tezi, teslim yılı: 2014; YÖK Tez No: 363432; Danışman: Prof. Dr. Fatih ONUR, Akdeniz Üniversitesi - SBE. YÖK Tez No.: 363432

ÖZET: Mezar yazıtları bilindiği üzere mevcut epigrafik malzemenin büyük çoğunluğunu oluştur-maktadırlar. Bir mezar yazıtının içerdiği öğeler genel olarak şu şekildedir: Mezarı yapanın ismi, mezarın kimin için yapıldığı, kimlere ölü gömme hakkı verildiği, bu kişilerin baba adları ve bazen nerenin vatandaşı oldukları ve meslekleri ya da resmi gayrı resmi görevleri, ne kadar yaşadıkları, ölüm nedenleri vs. Mezar yazıtlarından bu bilgiler ışığında antik dönemin sosyal, kültürel, ekonomik, dini, coğrafi ve dil yapısı hakkında önemli bilgiler elde edilmektedir. Ayrıca onomastik ve beşeri yapı hakkındaki çalışmaların da en temel öğelerinden birisi yine bu mezar yazıtlarıdır. Bunların dışında yazıtlarda genelde en son ifade olarak da mezara, içeriğine ya da kullanımına karşı işlenen suçlara karşı alınan, lanetleme gibi sözlü ya da para cezası gibi belirli bir kasaya yapılacak ödemeleri içeren ifadeler bulunmaktadır. Bu ceza kasaları çeşitlilik göstermekle birlikte, ceza, genel olarak demos, fiscus, polis, hierotaton tameion, tapınak, gerousia gibi resmi kurum kasalarına ödenmektedir. Bu kasaların hangisinin hangi koşullara göre ceza mercisi olarak belirlendiği ya da bu seçimi kimin ne şartlarda yaptığı çok da açık değildir. Bu çalışmada Lykia Bölgesi'nde ele geçen ve bir tahsilat kurumu içeren tüm mezar yazıtları incelenmiş bölge içerisindeki dağılımları oluşturulan tablolar ve epigrafik kaynaklar ışığında ortaya konularak Lykia Bölgesi ceza tahsil kurumları yazılmıştır. Varolan malzemenin çokluğu ve geçmişten süre gelen bir geleneğin var olması Lykia Bölgesi'nin çalışma alanı olarak tercih edilme sebebi olmuştur. Bu çalışmada bugüne kadar Lykia Bölgesi'nde ele geçen ve yayını yapılan bir tahsilat kurumunu bünyesinde barındıran bütün mezar yazıtları toplanmıştır. Toplanan bu 551 adet yazıtın nereden olduğu, ödeme yapılması gereken kurumu ve ödenecek olan miktarlar bu çalışma için oluşturulan veri tabanına tek tek girilmiştir. Bunun sonucunda yazıtlar kurum ve bölge bazında ayrıştırılmışlardır. Anahtar sözcükler: Lykia, mezar cezaları, mezar yazıtları, demos, polis, fiscus, hierotaton tameion, tapınak,gerousia, tahsilat kurumları.